Tái cấu trúc doanh nghiệp bảo hiểm: Thách thức và cơ hội

Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và một số nội dung chính của Đề án tái cấu trúc doanh nghiệp bảo hiểm là một trong những vấn đề trọng tâm được giới thiệu tại Hội nghị ngành bảo hiểm triển khai nhiệm vụ năm 2012 do Cục Quản lý giám sát bảo hiểm, Bộ Tài chính tổ chức ngày 16/3/2012. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành tài chính triển khai trong năm 2012. Thứ trưởng Trần Xuân Hà, đại diện các đơn vị thuộc Bộ Tài chính và các doanh nghiệp bảo hiểm đã đến dự Hội nghị.

Theo báo cáo của Cục Quản lý giám sát bảo hiểm, lợi nhuận kinh doanh của các DNBH phi nhân thọ và tái bảo hiểm trong năm 2011 được cải thiện so với năm 2010: 23/29 DNBH phi nhân thọ và 2/2 DN tái bảo hiểm có lãivới tổng mức lãi tăng 82,4%. 15/29 DNBH phi nhân thọ và 1/2 DN tái BH (Vinare) có lãi hoạt động kinh doanh bảo hiểm gốc (01 DN tái bảo hiểm mới đi vào hoạt động là PVI Re). Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nhân thọ đều đạt được tốc độ tăng trưởng tốt. Về cơ cấu thị phần doanh thu phí bảo hiểm, Prudential và Bảo Việt nhân thọ vẫn duy trì thị phần dẫn đầu, tương ứng là 27% và 26% về doanh thu khai thác mới và 38% và 28% về tổng doanh thu. Về khai thác mới, Manulife, ACE, Dai-ichi, AIA có thị phần từ 9% đến 11%. Năm 2011, cả thị trường đã có thêm khoảng 40 sản phẩm bảo hiểm mới được phê chuẩn, chủ yếu là sản phẩm bảo hiểm liên kết chung và sản phẩm bảo hiểm tử kỳ. Năng lực tài chính của các DNBH vững mạnh, đáp ứng tốt các nghĩa vụ của mình. Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp môi giới năm 2011 giảm sút nhẹ so với năm 2010 (giảm 5,78%). 6/11 doanh nghiệp kinh doanh lỗ và 02 doanh nghiệp có số vốn chủ sở hữu thấp hơn vốn pháp định.

Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và một số nội dung chính của Đề án tái cấu trúc doanh nghiệp bảo hiểm - những vấn đề trọng tâm của ngành tài chính trong năm 2012 cũng đã được giới thiệu với các giải pháp tái cơ cấu DNBH được chia làm hai giai đoạn:

Giai đoạn 1 được thực hiện trong năm 2012 sẽ tiến hành tổ chức phân loại các doanh nghiệp bảo hiểm theo mức độ bảo đảm khả năng thanh toán, cụ thể:

(i) Nhóm 1: gồm các doanh nghiệp bảo hiểm đảm bảo khả năng thanh toán, hoạt động kinh doanh có lãi;

(ii) Nhóm 2: gồm các doanh nghiệp bảo hiểm đảm bảo khả năng thanh toán, tuy nhiên tỷ lệ chi phí hoạt động kinh doanh và tỷ lệ bồi thường cao hoặc hoạt động kinh doanh không có lãi trong 2 năm liên tục;

(iii) Nhóm 3: gồm các doanh nghiệp bảo hiểm có nguy cơ không đảm bảo khả năng thanh toán (biên khả năng thanh toán thấp hơn biên khả năng thanh toán tối thiểu);

(iv) Nhóm 4: gồm các doanh nghiệp bảo hiểm mất khả năng thanh toán, bị đặt trong tình trạng kiểm soát đặc biệt và áp dụng các biện pháp khôi phục khả năng thanh toán theo quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm.

Giai đoạn 2 được thực hiện trong giai đoạn 2012-2014 sẽ tiến hành tập trung nghiên cứu xây dựng và ban hành quy định tiêu chí đánh giá doanh nghiệp bảo hiểm, trên cơ sở đó tiến hành đánh giá, phân loại doanh nghiệp và áp dụng các biện pháp tái cấu trúc đối với từng nhóm doanh nghiệp.

Hội nghị cũng đã tập trung trao đổi về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi các Nghị định, Thông tư hướng dẫn các vấn đề liên quan đến bảo hiểm cũng như những khó khăn, vướng mắc của các DNBH trong quá trình thực hiện chiến lược tái cấu trúc doanh nghiệp.

Trước các ý kiến cho rằng, thực tế hiện nay, vấn đề cạnh tranh không lành mạnh giữa các DNBH vẫn còn tồn tại, trong đó vẫn còn hiện tượng cạnh tranh về phí, ông Trịnh Thanh Hoan cho biết, Cục QL&GSBH đang dự kiến trình Bộ Tài chính đưa ra mức phí sàn vì hiện nay mức phí cạnh tranh giữa các DNBH là quá thấp. Bên cạnh đó, vấn đề về trục lợi bảo hiểm cũng đã được đại diện Công ty Prudential đưa ra tại Hội nghị và đề nghị cần có các giải pháp cho vấn đề này vì hiện tượng này ngày càng trở nên phổ biến.

Về vấn đề quản trị của các DNBH, ông Trịnh Quang Tuyến, Chủ tịch Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam cho rằng, năng lực quản trị của các DNBH Việt Nam còn nhiều hạn chế, do đó việc tiết giảm chi phí chưa thực sự hiệu quả như các DNBH nước ngoài. Trong một vài năm trở lại đây, một số DNBH Việt Nam như Bảo Việt, Bảo Minh, Vinare đã thực hiện tái cấu trúc lại DN nhằm hoạt động được hiệu quả hơn.

Đại diện Công ty Bảo hiểm Bảo Minh đề nghị, trong quá trình tái cấu trúc các DNBH có thể đưa ra các giải pháp sáp nhập hoặc giải thể những DN làm ăn kinh doanh không hiệu quả. Ngoài ra, Bộ Tài chính và các cơ quan chức năng cần có các biện pháp tăng cường, kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm những DNBH vi phạm các quy định trong quá trình hoạt động kinh doanh.

Để ngành bảo hiểm tiếp tục phát huy những kết quả đạt được trong năm 2011 và đạt nhiều thành công hơn nữa trong năm 2012 trước nhiều khó khăn, thách thức trong thời gian tới, Thứ trưởng Trần Xuân Hà đề nghị cần tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước với DNBH để tiếp tục hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về bảo hiểm. Bên cạnh đó, ngành bảo hiểm phải thực hiện được các bước căn bản trong vấn đề tái cấu trúc DNBH, các DNBH phải tự tổ chức tái cấu trúc DN của mình trong các vấn đề về quản trị, đầu tư, sản phẩm, khả năng tài chính, trong đó trọng tâm là tái cấu trúc về khả năng tài chính. Cơ quan quản lý NN cần nghiên cứu về bộ tiêu chí mới về an toàn tài chính trong lĩnh vực BH, trong đó bám sát tiêu chí và chuẩn mực quốc tế, trên cơ sở đó sẽ quy định rõ về cưỡng chế thực thi; cố gắng triển khai quyết liệt bảo hiểm tín dụng xuất khẩu và bảo hiểm nông nghiệp, là 2 loại hình bảo hiểm mới và có những khó khăn nhất định; phải xem xét để phát triển sản phẩm mới, ví dụ như bảo hiểm trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử hạt nhân, bảo hiểm cho các cơ sở khám chữa bệnh, bảo hiểm hưu trí nhằm đảm bảo cho kênh bảo hiểm ngày càng mở rộng, đảm bảo an sinh xã hội. Ngoài ra, các DNBH phối hợp cùng các cơ quan quản lý NN tự chủ động chấn chỉnh các hoạt động, khắc phục những khiếm khuyết của mình trong quá trình tự thanh tra, kiểm tra.